Pochwała niskich cen piwa

Znany i ceniony piwowar Michał Saks niedawno umieścił na swoim blogu wpis, w którym chwali wysokie ceny piwa, podając przykład amerykańskiego Stone Brewing, które opatruje firmowe szkła cokolwiek pretensjonalnym napisem "It's not too expensive, you're too cheap". Ze strony browaru jest to snobizm do kwadratu, zresztą jak mniemam przemyślany, hasło wpisuje się bowiem w politykę "premiumizacji" portfolio przez mniejsze browary. Tak, "premiumizacja" to nie tylko domena koncernów, o czym pełni zapału fanatycy "piw rzemieślniczych" lubią sobie zapominać.

Co do meritum - punkt widzenia często niestety zależny jest od punktu siedzenia. Michał Saks jest piwowarem, sam jest więc zainteresowany tym, żeby jego piwa sprzedawały się po jak najwyższych cenach. Wnioskuję też po jego wpisie (to już tylko spekulacja) że problemów finansowych nie ma i nie sprawia mu większej różnicy że piwo które kupuje dla własnej konsumpcji jest drogie.

Większości ludzi jednak sprawia. A zdecydowana większość piwoszy to jednak tylko konsumenci, a nie piwowarzy.

Nie zamierzam jednak z wpisem Michała polemizować za pomocą wierutnie bzdurnej koncepcji "obiektywnej" ceny. Jak wykazali w późnym Średniowieczu hiszpańscy scholastycy, nie ma czegoś takiego jak obiektywna cena. Dana rzecz (mówimy o dobrach materialnych) jest dokładnie tyle warta ile za nią chce zapłacić podmiot rynkowy (sprawiedliwa cena jest ceną rynkową). Jeśli więc Michał Saks wyceni swoje przyszłe piwo na poziomie whisky single barrel, to ma do tego pełne prawo. Ja po prostu tego piwa nie kupię i tyle.

Moja polemika jest całkowicie subiektywna, nie odnosi się do osoby Michała (aż wstyd że trzeba to podkreślać, ale takie czasy), a jedynie do treści wpisu i jeszcze bardziej do samego zjawiska. Bo jest pewna grupa osób, którzy w przeciwieństwie do Michała nie produkują piwa, a optują i tak za tym, żeby piwo było drogim i ekskluzywnym trunkiem.

Co skłoniłoby mnie do wydania moich pieniędzy na drogie piwo? Michał wymienił dwa takie czynniki mające wpływ na cenę piwa - rachunek ekonomiczny oraz unikalność pomysłu na piwo, przy czym te drugie sprowadza się de facto do widzimisię piwowara. Widzimisię całkowicie usprawiedliwionego oczywiście.

Moją sakiewkę jest w stanie poluzować właściwie tylko pierwszy czynnik. Droższe surowce, dłuższy czas leżakowania, bardziej złożony proces warzenia, produkcja piwa w małych warkach, wreszcie wzmożona konfiskata własności prywatnej przez państwo (czyt. wysokie podatki) i związany z tym wzrost kosztów pracy - wszystko to musi mieć wpływ na cenę piwa. Choć co do podatków oraz kosztów pracy, nie łagodzi to mojego węża w kieszeni, w związku z czym sam bym sobie pewnie nigdy nie kupił piwa z norweskiego Nogne O.

Pozostałe czynniki związane z surowcami oraz produkcją jestem w stanie przyjąć ze zrozumieniem i jeśli wynikiem miałoby być świetne piwo, to jestem w stanie za nie zapłacić, jednakże górna granica to 18-20 złotych, a i to z bardzo ciężkim sercem. Być może inaczej by było gdybym miał bardzo wysokie dochody i nie musiałbym się martwić o przyszłość, choć jestem z natury człowiekiem oszczędnym i mam wpojone mechanizmy kontroli wydatków jeśli chodzi o produkty spożywcze jako całość. I myślę że większość ma podobnie, co jest podejściem racjonalnym.

Tyle polemika z wpisem Michała Saksa. O ile jednak Michał jako piwowar jest przypadkiem szczególnym, o tyle moje zdumienie wywołują ludzie, których związek z piwem ogranicza się tylko do jego konsumpcji, a zarazem przychylnie patrzą na wysokie pozycjonowanie cenowe piwa.

Nie rozumiem czemu miałbym chwalić browar który narzuca dużą marżę na swoje piwo. Przecież jestem konsumentem, zależy mi więc na tym, żeby dobra kupowane przeze mnie były jak najtańsze, a zarazem jak najlepsze. Czy czułbym pozytywne podniecenie czy wręcz pławił się w uczuciu rozkoszy gdybym kupił piwo, nawet takie "niesamowicie interesujące", za 25zł albo nawet 50? Nie, takie myślenie jest mi całkowicie obce. Miałbym wątpliwości czy dobrze uczyniłem. Czasami mam styczność z ludźmi, którzy chwalą się ile to kasy wydali na auto, narty albo wczasy. A ja sobie wówczas myślę: "Chłopie, litości, chwalisz się że kasę rozpuściłeś? Ja to bym siedział cicho i chwalił się jedynie jakby mi się udało coś kupić niespodziewanie tanio."

Dobrym kontrprzykładem dla Stone Brewing jest chociażby również amerykański Flying Dog, którego piwa za Oceanem są dość tanie w porównaniu z innymi "browarami rzemieślniczymi". Jak widać, można sprzedawać taniej niż inni jak się chce. A koszta produkcji we Flying Dogu z pewnością nie są niższe niż w innym przeciętnym "browarze rzemieślniczym" w USA.

Podnoszone są argumenty o podniesieniu rangi piwa w oczach przeciętnego konsumenta poprzez pozycjonowanie cenowe. A po co mi to? Ja chcę mieć piwo dobre i tanie, podczas gdy dla niektórych innych piwoszy być może ważniejsze jest snobowanie się przed znajomymi, jaki to elitarny trunek spożywają. Porównanie piwa do wina, a jeszcze bardziej do whisky jest jednak zupełnie chybione. A to dlatego, że piwo, które nawiasem cenię sobie dużo bardziej niż jakikolwiek inny napój alkoholowy, jest trunkiem, który trzeba wypić (w zależności od gatunku) zazwyczaj do około 1-2 godzin po otwarciu, żeby się móc w pełni cieszyć jego smakiem. Wino może sobie natomiast stać parę dni, a whisky to i spokojnie parę miesięcy. Nie ma więc podstaw do dziwienia się ludziom, że wolą wydać 80zł na whisky niż na piwo. Konsumpcja pierwszego bowiem trwa zazwyczaj dużo dłużej i jest rozłożona na paręnaście sesji, podczas gdy piwo pije się za jednym razem.

Między wierszami zasygnalizowałem już co najprawdopodobniej kieruje piwoszami gardłującymi za wysokimi cenami piwa. Nie chodzi mi tutaj o piwowarów, a o konsumentów; takie wnioski wyciągam z dłuższych obserwacji tego co piwosze wypisują na rozmaitych forach czy twarzoksiążkach. Jest to podejście elitarystyczne, chęć podniesienia swojego statusu jako konsumenta w oczach otoczenia i siebie samego. Arystokracja piwna, która pije leżakowane w beczkach przez dwa lata imperial stouty za 50zł widzi siebie jako lepszą od durnego plebsu żłopiącego Harnasie za 2zł. Czy ma do tego prawo? Ma, ale wypada śmiesznie, żeby nie rzec żałośnie. Wynoszenie na piedestał produktu spożywczego jakim jest piwo i używanie go jako platformy do snobizmu jest cholernie głupie. Co ciekawe, takie snobistyczne postawy są jedynie w pewnym stopniu skorelowane z majętnością danej osoby. Snobizmem wykazują się bowiem zarówno bogacze jak i parweniusze o mentalności którą najlepiej charakteryzuje stare porzekadło "Zastaw się, a postaw się."

Kiedyś o przynależności do elity decydowały urodzenie bądź zasługi, a również nienaganne prowadzenie się. Historia powtarza się jako farsa, toteż współczesne "elity" ogniskują się między innymi wokół wyboru takiego a nie innego napoju do konsumpcji. Nie tylko piwosze oczywiście, to jest zjawisko bardzo szerokie i obejmuje w jeszcze większym chyba stopniu winiarzy i whiskarzy.

Teraz niektórzy piwosze jakby zazdrościli przywar niektórych konsumentów wina i whisky i próbują je zaadoptować na swój grunt.