Sauna w oparach samouwielbienia. O specyfice polskich 'Beer Wars'

Trzy donośne głosy krajowej sceny craft - głos Bartka Napieraja, Kopyra i Piwologa - zabrzmiały niedawno w kwestii Żywca APA i podchodów jakie zaczynają wykonywać koncerny żeby wkraść się w scenę craft i uszczknąć kawałęk jej tortu. Bartek Napieraj, jako producent, widzi zagrożenie w praktykach wielkich graczy. Koncerny są traktowane przez niego bezpardonowo jako wróg, który odcina kupony od tego co ciężką pracą wypracowali craftowcy. Który wchodzi na gotowe z próbą zagarnięcia owoców ich pracy. Próbą która ma szansę na powodzenie. Kopyr nie uważa tego piwa za zagrożenie, a prędzej jako pierwszy krok który dla wielu będzie początkiem drogi prowadzącej przez gąszcz 'prawdziwego' craftu. Inaczej mówiąc - zasmakowawszy w ŻAPIE sporo konsumentów przesiądzie się w końcu na piwa craftowe, pozostawiając miałką jakoby ŻAPĘ daleko za sobą. Piwologowi z kolei bliżej jest do zdania Bartka. Uważa, że taka ŻAPA konkuruje ceną i dostępnością, stanowiąc poważne wyzwanie dla craftowców. Co więcej, mimo że ci ostatni miewają swoje wzloty i upadki, świadomi konsumenci powinni ich mimo to wspierać, żeby nie pozwolić na zniszczenie rynku przez koncerny. Czyli jest adwokatem zasady "swój do swego po swoje" i wspierania małych, rodzimych przedsiębiorców przeciwko zagranicznym molochom. A co ja o tym wszystkim myślę?

Nie ukrywam, że bliska mojemu sercu jest zasada Piwologa. Że żywię do koncernów głęboką antypatię. Że cieszę się za każdym razem kiedy jakiś rodzimy przedsiębiorca odnosi sukces, kiedy mucha przebija się przez pajęczynę zastawioną przez pająka. Kiedy jakiś koncern, jakikolwiek, dostaje po rzyci. Niemniej jednak, żeby skopać większego, trzeba mieć argumenty po swojej stronie. Nie tylko emocjonalne, również merytoryczne.

Obecnie bowiem mamy na polskiej scenie craftu dwa problemy. Pierwszy to problem stabilności. Są craftowcy którzy powoli idą w ilość a nie jakość, i których forma w przypadku niektórych warek pozostawia wiele do życzenia. Jeśli w takim momencie wychodzimy z postulatem żeby przymykać na to oko, to tylko scementujemy taki stan rzeczy, przekształcając go w trwałą patologię. Drugim problemem jest brak konstruktywnej reakcji na krytykę. Są craftowcy, którzy uważają piwną blogosferę w Polsce za kupę łajna, dlatego że blogerzy niedostatecznie chwalą ich wyroby, i jeszcze mają czelność zwracać uwagę na niedociągnięcia (true story, bez nazwisk). Tutaj też podejście permisywne poskutkuje dalszą jakościową deterioracją krajowych wyrobów segmentu craft. Szczególnie że ci bardziej aroganccy, mniej odporni na krytykę craftowcy często z drugiej strony mają po swojej stronie rzesze klakierów, którzy będą ich chwalić choćby pakowali do butelek i KEGów ostatni szajs.

Kto jest zatem winien ewentualnemu wstrzeleniu się koncernowej brzytwy w craftowy tort? Moim zdaniem niemała wina jest po stronie niektórych craftowców. Tych którzy olewają jakość. I nie przekonuje mnie twierdzenie że cały czas się starają i jak coś nie wychodzi to przecież nie celowo. Niestety, pewne inicjatywy kiedyś były stabilniejsze, z czasem natomiast jakby mniej energii przykładały do stabilności warek, a więcej do okołopiwnych duperel, na przykład do marketingu. Nie przeczę, marketing wymaga sporych nakładów energii, no ale dla kogoś kto mianuje się rzemieślnikiem i jeszcze dorabia do tego jakiś etos, to końcowy produkt powinien być najważniejszy, prawda? Z drugiej strony mamy craftowców którzy bardziej pieczołowicie podchodzą do procesu produkcji, i którzy zaliczają mniejszą ilość wtop, bądź nie mają ich wcale. I oni są w tym najbardziej poszkodowani. Czasami mam wrażenie, że ci partaczący craftowcy próbują zwalić winę na koncerny, podczas gdy to oni sami zniechęcają konsumentów do sceny craft swoimi wadliwymi albo miałkimi czy niestabilnymi produktami. Najbardziej poszkodowani są ci którzy starannie wykonują swoją pracę. Oni obrywają rykoszetem.

Jakie zatem widzę rozwiązanie, w sytuacji w której niektórzy craftowcy zniżkują jakościowo i zamiast popracować nad swoją formą obrażają się na krytycznych konsumentów/recenzentów oraz na koncerny, bo tak jest łatwiej? Presję środowiskową. Nie tyle konsumencką czy recenzencką, ona póki co nie działa tak jak powinna. Chodzi mi o presję międzyproducencką. Na chwilę obecną w polskim crafcie nie ma jej wcale. Producenci w większości sobie nawzajem kadzą, nikt otwarcie nikogo nie krytykuje, no bo nie wypada, no bo to koledzy, bo wszyscy się znają i jest taka fajna atmosfera. Takie stawianie sprawy jednak również sprzyja patologii. O wiele zdrowsza sytuacja by była kiedy piwowar z craftowca X podbiłby do piwowara z craftowca Y i mu przekazał - uprzejmie ale stanowczo - co myśli o jego wadliwym piwie, o braku stabilności jego warek. Ustawił go do pionu, może nawet publicznie. Atmosfera może by się chwilowo popsuła, ale powstałaby w końcu wspomniana presja wewnątrzśrodowiskowa, która współistnienie różnych przedsięwzięć craftowych w Polsce nie sprowadzałaby do 'koleżeńskiego współzawodnictwa' z którego nic na dobrą sprawę nie wynika w kwestii jakości wyrobów, ale pchnęłaby wszystko o co najmniej jeden stopień wyżej. Koniec końców producenci bardziej by się starali walczyć jakością, scena craft by okrzepła i mogłaby stawić czoło koncernom mając po swojej stronie nie tylko argumenty o charakterze emocjonalnym.

Ostatecznie, skoro już niektórzy nawiązują do 'Beer Wars' i nomenklatury wojennej - wyobraźcie sobie regiment Legii Cudzoziemskiej, w którym brakuje dyscypliny, wszyscy się niby trochę starają, ale tak naprawdę podchodzą do treningów przed wojaczką jak do zabawy. Ktoś tam nie strzela zbyt celnie, oj tam oj tam, ale fajne kawały opowiada. Ktoś tam wolno biega, ma czas reakcji ślimaka, no ale nie będziemy mu tego mówić, nie wypada, pewnie się stara ale mu różnie wychodzi. I wyobraźcie sobie że taki regiment musi w końcu stawić czoło świetnie wyszkolonej armii najemnej jakiegoś kacyka. Zostaje starty w proch.

Kto zawinił?