Co wolno rzemieślnikom? O wadliwych piwach słów kilka.

Postanowiłem nakreślić parę słów na kanwie dyskusji, które rozgorzały wśród konsumentów oraz producentów piw niszowych czy też nowofalowych, występujących także pod cokolwiek mało mówiącą nazwą "piwa rzemieślnicze". Z jednej strony na browar.biz, wypowiadają się (cokolwiek hiperbolizując) ludzie którzy mają dość tego, że niektórym piwowarom wydaje się, że skoro są "rewolucyjni", "niszowi" oraz jest na nich popyt, to mogą ludziom wciskać wadliwe, czasami nawet niepijalne piwa. Z drugiej strony, część producentów, (vide Kopyr w tym filmiku), ale i konsumentów uważa, że nie ma się o co pluć, i to z paru powodów.

Jak zwykle, punkt widzenia zależy od punktu siedzenia, i z tego powodu nie jest dziwne, że Kopyr jako producent stoi na stanowisku że browarom "rzemieślniczym" wolno więcej. Wszelako mój punkt siedzenia przez większość dnia znajduje się na krześle w biurze, gdzie zarabiam pieniądze na rodzinę, na przyszłość, a także na bieżące rozrywki. Do tych ostatnich zaliczam piwo, wobec którego mam oczywiście określone wymagania, tym wyższe im droższy produkt kupuję. Na zdrowy rozum takowe podejście powinna mieć większość konsumentów, ale okazuje się, że część z nich przyjmuje optykę producenta, którego rozgrzesza lekką ręką z wszelakich niedociągnięć. I najbardziej bulwersuje nie nastawienie części producentów, tylko właśnie konsumentów.

Jedyne wytłumaczenie tego stanu rzeczy jakie mi przychodzi do głowy, to że wokół piw "niszowych" w Polsce wytworzyła się swego rodzaju subkultura o cechach sekty, która z fanatycznym niemalże oddaniem składa ukłony wobec swoich piwnych guru. Ponieważ dla mnie, z całym szacunkiem, piwo jest ulubionym trunkiem, ale właśnie - trunkiem, czyli produktem spożywczym, a nie obiektem klakierskiego uwielbienia umoszczonego w pseudomistycznej otoczce, płaszczyzna porozumienia między mną a tak scharakteryzowanymi sekciarzami nie istnieje. Pozwolę się mimo to odnieść do ich argumentów. Celowo nie będę się wdawał w dywagacje a propos wadliwe vs. zepsute piwo, czy też stopień uciążliwości poszczególnych wad (piwo umiarkowanie wadliwe może mi nadal smakować).

Ogólnie: Wypuszczanie przez browary nowofalowe piw zepsutych albo mocno wadliwych, jest, biorąc pod uwagę cenę tych produktów, żadną miarą nie do usprawiedliwienia. Zawsze myślałem że to jest sprawa oczywista. Tymczasem nie dla wszystkich. Co na to odpowiadają?

W zasadzie wszystko sprowadza się do tego że po pierwsze piwowarzy niszowi to rzemieślnicy, więc im wolno więcej bo warzą ciekawe piwa, po drugie że urok rzemiosła leży w jego nieprzewidywalności i niepowtarzalności.

źródło: craftbeer.com

Ot na przykład w browarach rzemieślniczych to jest ponoć piękne, że każda warka potrafi smakować inaczej, jak to w prawdziwym rękodziele. Wady się mogą pojawić, to przecież naturalne. Kontrola jakości jest w takim ujęciu nieistotna. Nie wiem, być może dla kogoś jest piękne kiedy ładuje zakupione piwo do zlewu bo piwowarowi się nie chciało akurat przyłożyć do swojej roboty. Taki plusk i chlust zmaślałego do granic możliwości Lwówka Belga, Prometeusza czy Sępa, nie powiem, fonicznie ma zapewne swój urok, ale trochę drogo wychodzi. Tymczasem brak kontroli jakości to zwyczajne robienie sobie jaj z klienta. Jeśli mam się zastanawiać za każdym razem czy w butelce będę miał pół kilo kiszonej kapusty, kostkę masła, dwa kielonki octu czy cztery arkusze kartonu, to dziękuję bardzo.

Że piwa rzemieślnicze nie są sterylne w przeciwieństwie do koncerniaków, i że na tym polega ich urok? Tutaj podtekst jest chyba taki, że sterylne równa się wyjałowione ze smaku. Otóż nie, mają być wyjałowione z wad. No chyba, że to wady przesądzają o genialności smaku piw "rzemieślniczych". W takim razie ja za takie piwa dziękuję, idę w sterylność. Jednak niezliczone przykłady piw z całego świata (i to "rzemieślniczych") udowadniają, że brak wad nie musi się równać wyjałowieniu ze smaku. To się u nas niestety staje wygodnym wytłumaczeniem za spartaczoną robotę - no, to jest rękodzieło, więc zakażenie albo wady są naturalne, czegoś się spodziewał? Czyli równamy w dół.

Brak stałości jakości jest tutaj de facto osią problemu. Dotyczy głównie browarów "rzemieślniczych" z Polski ale i np. Czech. Jak to jest że piwa z analogicznych browarów z USA, Anglii czy Włoch nie cierpią na te niedostatki? "Bo wicie, u nas to prawdziwe rękodzieło, a tam to taki bezduszny formalizm panuje..." względnie "Oj tam oj tam, no wicie, Polska, tu zawsze burdel był i burdel będzie... ups, zbyt szybko przerwałem fermentację mojego trve kvlt piwa dla koneserów, zaś jedzie maślanką jak mleczarnia... o, i jakiś lekki kwasek nie wiadomo skąd się tutaj wziął. Trudno, burdel, wszędzie tak jest, wszyscy tak robią. Dramatu nie ma, więc dalejże do hurtowni z tym." Jeśli prawdziwy rzemieślnik olewa kontrolę jakości, to Bogu dzięki za produkcję taśmową i fabryki. Na szczęście jednak większość rzemieślników tak nie robi, mimo niektórych piwowarów, którzy chcą żeby ich traktowano na zasadzie wyjątku.

Według niektórych komentatorów ponoć nie można wymagać od piwa żeby było niezawodne, tylko dlatego że jest drogie. Ciężko się do tego nawet odnieść, bo zdroworozsądkowo ktoś kto wydaje więcej pieniędzy na pewną rzecz niż na coś podobnego, zazwyczaj też więcej oczekuje od droższego produktu. Może są tacy którzy np. kupując dżinsy za 200 zł wzruszają ramionami jak się okazują gorszej jakości niż te za 50 zł. Są to pewnie dżinsowi sekciarze. Tak samo jest na rynku spożywczym. Czekolada za 20zł będzie dużo bardziej jakościowa niż taka za 2zł. Owszem, nie każdemu będzie smakować, ale poziom wykonania będzie odpowiednio wyższy. Nie rozumiem czemu akurat w przypadku piwa miałoby być inaczej. Skoro po droższym piwie nie mamy się co spodziewać wyższej jakości, to tylko i wyłącznie w sytuacji subkulturyzacji światka piwnego. A budowanie subkultury wokół produktu spożywczego to coś niebywałego.

Pozwolę się tutaj odnieść do wspomnianego we wstępie filmiku. Kopyr w inkryminowanym wideofelietonie daje do zrozumienia, że konsument nie oczekuje od browarów rzemieślniczych jakości. Mówi to jako producent. Oświadczam więc, że ja oczekuję jakości. Podobnie jak chyba większość konsumentów. W odróżnieniu od tego, według Kopyra konsument po piwie "rzemieślniczym" oczekuje ponoć tego że jest ciekawe. Ok, jeśli ta ciekawość ma polegać na tym, że zostało uwarzone na wodzie z lodowca który zatopił Titanica, to może być. Natomiast jak po odkapslowaniu butelki buchnie mi w nozdrza kalafior w maślance, to nie rozwinę dywanika, ustawię przed nim portretu piwowara i będę mu bił pokłony jakie to niesamowicie ciekawe piwo zrobił. Jakiejś jakości po zakupie obojętnie jakiego produktu każdy z nas oczekuje. Po piwie za 2zł że się będzie dało przełknąć, po takim za 3-4 złote że będzie fajne, a za 8zł wzwyż to niech lepiej będzie bardzo fajne. Wymagania wobec jakości rosną wraz z ceną. A fajność nie polega na tym że piwo jest wadliwe. Ciekawość piwa zaś nie może być parawanem za którym chowane są wszelkie niedociągnięcia.

W tle tego wszystkiego jest myśl, że jak ktoś chce stałe jakościowo piwo to niech se kupi Tyskie albo Żywca. Od siebie mogę dodać - albo Leffe, BrewDoga, Schlenkerla, Nogne O, Schumachera, etc. pp. Nie rozumiem dlaczego zagranico piwa niszowe mogą mieć stałą jakość, a u nas producent może chcieć konsumentowi wcisnąć czasami wręcz przysłowiowe g**no na patyku, bo to będzie przynajmniej jakaś niespodzianka a nie nudna rutyna.

Powtarza się również wątek piw zepsutych w wyniku działań pośredników. W takim ujęciu jeśli piwo jest skwaśniałe to jest to wina sprzedawcy a nie producenta. Ten drugi może więc umywać ręce. Nie zgadzam się z tym. De facto sprzedaż piwa, dostarczenie go do końcowego odbiorcy jest końcowym etapem cyklu wytworzenia piwa. Przynajmniej ja tak uważam. Piwo jest w swojej ostatecznej formie dopiero wtedy kiedy dostaje się w ręce końcowego odbiorcy. Nie interesuje mnie zbytnio kto zawinił - jeśli dostałem zepsute piwo to druga strona nawaliła. Swego czasu Marek Jakubiak ubolewał nad tym że piwo skiśnięte przez niewłaściwe przechowywanie w sklepie obciąża markę browaru a nie sklepu. I to jest całkiem zdroworozsądkowe podejście. Może więc browary które mają z tym problem pomyślałyby nad pasteryzowaniem albo refermentowaniem piwa? Nad wywieraniem nacisków na pośredników? Skoro piwa "rzemieślnicze" mają takie wzięcie, to ostatnie nie powinno być chyba aż takim problemem.

Odniosę się jeszcze do przykładu jednostkowego. Wypuszczenie na rynek piwa cechującego się przerostem diacetylu, przy poinformowaniu o tym fakcie klientów na kilka dni przed premierą jest ponoć aktem dojrzałości, sądząc po komentarzach na pewnym profilu fejsbukowym. Otóż nie, nie jest. Jest aktem rozpaczy. Była to pierwsza warka pewnego browaru, i można przypuszczać że gdyby została puszczona w kanał, to przedsięwzięcie zostałoby finansowo rozłożone na łopatki przed zaistnieniem na rynku. W związku z tym jestem w stanie to w pewnym sensie zrozumieć, choć piwa nie zamierzam kupić. W tym wypadku można browar częściowo rozgrzeszyć, ale chwalenie go jest aberracją.

Pomijając powyższe kwestie, widać tu pewny brak konsekwencji. Otóż ci sami ludzie którzy są skorzy do wydawania z siebie na każdą wpadkę browaru "rzemieślniczego" tego kołtuńskiego hasła "Polacy, nic się nie stało!", które stanowi tło cywilizacyjnego zacofania Polski, nie mają żadnych skrupułów, żeby z dokładnie tego samego powodu najeżdżać na skwaszone piwa z browarów Edi oraz Koreb. No zaraz, a gdzie tu jest różnica? Ano w tym, że wymienione dwa browary są spoza sekty. Nie są uznawane za "rzemieślnicze", więc je wolno wałkować. A czemu nie są uznawane za rzemieślnicze? No bo nie są! Co się interesujesz? W przypadku emocjonalnie definiowanej rzemieślniczości piwnej nie stanowią denotatu, mimo że merytorycznie nie jest to do uzasadnienia bez stosowania skrajnych semantycznych wygibasów.

Moje zdanie jest tożsame z opinią powtarzaną często przez zdroworozsądkowego Pivnego Filosofa - wciskanie ludziom wadliwych, a w bardzo rzadkich, skrajnych sytuacjach wręcz zepsutych piw, z podkreśleniem że taka ich natura bo są RZEMIEŚLNICZE to niedorzeczność. Przyjmując nacechowaną tumiwisizmem optykę niektórych producentów piwa, a także nabożną rewerencję, jaką niektórzy piwni sekciarze potrafią obdarzać tych producentów, utwierdzając ich tym samym w ich tumiwisizmie, cała ta rzemieślniczość może się z czasem stać nie rękojmią jakości, a jej braku. Tymczasem przypominam, że w trakcie nie tak dawnej dyskusji nad definicją piw "rzemieślniczych" podnoszona była kwestia ich wysokiej jakości jako wyznacznika. Obecnie jakość zeszła na dalszy plan, na pierwszy wysunęła się zaś nietuzinkowość. Zza niej zaś wystaje wadliwość. I w takim kierunku się to wszystko powolutku toczy.