O kreowaniu piwnych celebrytów

źródło: Browar Pinta

Swego czasu mocno lansowany był w Polsce niejaki Norman Davies, brytyjski historyk znany z tego że pisze książki zbyt długie żeby ktokolwiek je czytał do końca oraz z tego że jest znany. Lans był konkretny, bo Davies ciepło wypowiadał się o naszej historii, Polacy się jarali że sam Pan Wielki Brytyjczyk coś dobrego o nas mówi i było fajniusio. Bardziej wnikliwego obserwatora mogło jedynie dziwić, że historyk przedstawiany jako wielkie objawienie i nie wiadomo co u siebie w kraju pozostaje jednym z wielu mało znanych naukowców. Myślę że widać to po tym, że kiedy później lans nieco osłabł poczuł on nieodpartą chęć do udzielania się w polskiej przestrzeni publicznej komentarzami dotyczącymi aktualnej sytuacji politycznej w Polsce, komentarzami lizusowskimi wobec sił markujących władzę w tym kraju i rozdających granty, zaś same wypowiedzi były nieco na bakier z tezami stawianymi w niektórych jego książkach. Sprawiało to wrażenie aktów desperacji w celu bycia ponownie zauważonym.

I nie wiedzieć czemu przypomniał mi się ów pan z okazji lansowania u nas kolejnego zagranicznego celebryty, tyle że na niwie piwnej. Simon Martin to taki walijski vloger, który został w Polsce rozpropagowany przez Kopyra. Tutaj gwoli wyjaśnienia – nam się może wydawać, że ci zagramaniczni piwni vlogerzy/blogerzy to są niesamowicie popularni, ale wystarczy spojrzeć na samą ilość blogów/vlogów piwnych po angielsku, uświadomić sobie ile osób włada tym językiem z domu oraz ile się go nauczyło a jednocześnie interesuje się tematyką piwną (ergo jak ogromny jest to 'rynek') i człowiek jest zmuszony skonstatować, że sytuacja na rynku piwnych vlogów/blogów diametralnie różni się od polskiej. Te najpopularniejsze anglojęzyczne mają zazwyczaj ilość odsłon porównywalną do mojego bloga, nie będącego przecież najpopularniejszym polskim. O popularności Kopyra to sobie ci anglojęzyczni mogą jedynie pomarzyć, gdyby widzieli jego staty to by im z pewnością gały z oczodołów fikołka na posadzkę zrobiły. A nawet wówczas nie byliby nadmiernie znani, biorąc pod uwagę ogrom tego rynku.

Simon Martin ma łącznie niecałe 900 000 wyświetleń od stycznia 2010 roku. Pięć razy mniej niż Kopyr działający połowę tego czasu na dużo mniejszym rynku. Ile z tych wyświetleń jest z Polski? Mogę sobie tylko gdybać, ale Kopyr zapewnia konkretny lans. Jak się popatrzy na ilość wyświetleń i komentarze pod poszczególnymi filmikami, zależność staje się oczywista. Filmiki z tysiącami wyświetleń są głównie komentowane przez Polaków, te z setkami wyświetleń, a więc sprzed ponad roku, przez użytkowników anglojęzycznych. Najnowsze filmiki mają mało wyświetleń, przy czym ewidentnie wystają ponad normę recenzje piw polskich, oglądane zapewne głównie przez polskich widzów. Sortując filmiki według popularności, polskie są w czołówce, choć niektóre zagraniczne mają więcej odsłon. Te ostatnie jednak są w sieci od co najmniej roku, niektóre nawet 3 lat, miały więc czas żeby nazbierać kliknięć. Te polskie z tych najpopularniejszych są najmłodsze, mają od 3 do 6 miesięcy. A według słów autora, we wrześniu ubiegłego roku łączna ilość wyświetleń wynosiła niewiele ponad pół miliona. Lans w Polsce zaś zaczął się w listopadzie i od tego czasu ilość wyświetleń wzrosła o niemalże 400 tysięcy. Zaryzykuję więc hipotezę, że jest to taka gwiazda z zagranicy, która za granicą nie jest żadną gwiazdą, tylko u nas się taki wizerunek kreuje na użytek gawiedzi. Po co? Nie wiem. Nie jest to jednak istotne, bardziej mnie interesuje sam mechanizm kreowania takiego autorytetu i to jak łatwo publika podejmuje u nas grę jeśli tylko jest odpowiednio kokietowana.

Mówicie że może on faktycznie jest taki świetny a jego filmiki tak odlotowe, że po prostu chwyciło? Nie jestem reprezentatywny dla widzów vlogów, bo jest to forma ekspresji która z zasady dostarcza mi mniej więcej tyle rozrywki co oglądanie gameplayów Tetrisa albo obserwowanie wędkarzy w akcji przy jakiejś sadzawce. Nie podejmuję się więc oceny, aczkolwiek ja tutaj widzę gościa który raz bardziej a raz mniej trzeźwo gada coś do kamery, będąc przekonany o słuszności swoich słów, ja jednak mam wrażenie że nie zawsze wie co mówi. Załóżmy jednak roboczo że te filmiki nie są źle zrobione. Wydaje mi się wszak, że mechanizm zdobywania popularności działa w tym przypadku inaczej, a mianowicie na zasadzie kokieterii.

Rzecz w tym, że większość piw które Martin recenzuje są według niego albo fantastik albo absolutli fantastik. Wydaje się że szczególnie te polskie. Nieobeznanego z wyspiarską mentalnością Polaka może to zwieść, może sobie pomyśleć że jemu rzeczywiście to wszystko wybornie smakuje. Kto jednak poznał Anglików bliżej (a Walijczycy do cna przesiąkli angielską mentalnością, nawet jeśli temu gwałtownie zaprzeczają), wie że stosują oni taktykę kokietowania rozmówcy/słuchacza, taktykę poklepywania pleców, w rzeczywistości myśląc sobie często zupełnie coś innego. Po tym jak poznałem Anglików bliżej nie ufam już osądom wyrażanym przez nich wprost. Polska prostolinijność to na Wyspach coś egzotycznego. Piszę to tylko tak jakby ktoś zdecydował się zanadto jarać się enuncjacjami Martina. Jego wybór oczywiście, ja tutaj tylko wyrażam swoje zdanie, o niczym również nie przesądzam. To może przecież być jeden z garstki szczerych Wyspiarzy i wszystko oprócz chemicznego Desperadosa może mu faktycznie smakować, jak najbardziej. Ale przypuszczam, że to właśnie kokieteria Martina połączona z promocją Kopyra i przedstawieniem go (wcale niekoniecznie wprost) jako swego rodzaju gwiazdy zapewniła mu status piwnego celebryty w Polsce. Już Polacy jakoś tak mają, że są w siódmym niebie kiedy ktoś z zagranicy mówi o nich dobrze – czy się nazywa Norman Davies, czy Simon Martin, czy też Burak Obamba. Przedstawiciele innych narodów w takich momentach często stają się nieufni, wietrzą postęp, u nas jest na odwrót.

Lans wszedł ostatnio w następną fazę. Martin został zaproszony na Birofilię, dostał dyspensę do sędziowania w konkursie piw domowych jako laik wśród osób wykształconych sensorycznie względnie zajmujących się piwem zawodowo (!), dał wywiad i pomógł Pincie uwarzyć piwo Call Me Simon, red ale na sterydach. I to jest oczywiście dla niego fajna rzecz, niemniej jednak odczuwam pewien dyskomfort, patrząc z boku jak to wyciągany jest z kapelusza pewien mało u siebie znany vloger i lansowany u nas na gwiazdę, w sposób apelujący do jednego z najniższych instynktów, czyli do próżności.

Ja mu oczywiście życzę jak najlepiej, robi wrażenie sympatycznego kolesia, mimo że użył moje zdjęcie do miniaturki jednego ze swoich ostatnich filmików bez zaznaczenia skąd je ma, ale czy z naszej strony nie świadczy to o kompleksie prowincjonalności? Co sobie myślimy, czytając historię o tym jak to jakieś dzikie plemię ludożerców na jednej z pacyficznych wysp obwołało jakiegoś europejskiego poszukiwacza przygód na swojego najwyższego wodza, otoczonego czcią i szacunkiem? Człowieka którego jedyną 'zasługą' było to że przybył z dalekich krain? No właśnie. Śmiejemy się z tego.

Ale z kogo my się tak naprawdę śmiejemy?